Фотоника билирубина – биологически важной молекулы (Обзор)
- Авторы: Татиколов А.С.1, Панова И.Г.2
-
Учреждения:
- Институт биохимической физики им. Н.М. Эмануэля Российской академии наук
- НП Международный научно-практический центр пролиферации тканей
- Выпуск: Том 43, № 11 (2024)
- Страницы: 3-9
- Раздел: Строение химических соединений, квантовая химия, спектроскопия
- URL: https://cijournal.ru/0207-401X/article/view/680972
- DOI: https://doi.org/10.31857/S0207401X24110011
- ID: 680972
Цитировать
Аннотация
В организме важную роль играет билирубин – желчный пигмент, обладающий фотохимической активностью. Научный и практический интерес к фотонике билирубина объясняется тем, что его молекула способна к сверхбыстрым процессам фотоизомеризации, содержит два взаимодействующих между собой дипиррометеноновых хромофора, а фотохимические реакции билирубина используются в широко распространенном методе фототерапии желтухи новорожденных (неонатальной гипербилирубинемии), проводимой для снижения уровня билирубина в организме. В настоящем обзоре кратко рассматриваются фотоника билирубина, а также его основные фотохимические реакции в фототерапии неонатальной гипербилирубинемии.
Полный текст

Об авторах
А. С. Татиколов
Институт биохимической физики им. Н.М. Эмануэля Российской академии наук
Автор, ответственный за переписку.
Email: tatikolov@mail.ru
Россия, Москва
И. Г. Панова
НП Международный научно-практический центр пролиферации тканей
Email: tatikolov@mail.ru
Россия, Москва
Список литературы
- Kim S.Y., Park S.C. // Front. Pharmacol. 2012. V. 3. P. 45; https://doi.org/10.3389/fphar.2012.00045
- Sticova E., Jirsa M. // World J. Gastroenterol. 2013. V. 19. № 38. P. 6398; https://doi.org/10.3748/wjg.v19.i38.6398
- Itoh S., Okada H., Koyano K. et al. // Front. Pediatr. 2023. V. 10. P. 1002408; https://doi.org/10.3389/fped.2022.1002408
- Lightner D.A., McDonagh A.F. // Acc. Chem. Res. 1984. V. 17. № 12. P. 417; https://doi.org/10.1021/ar00108a002
- Soto Conti C.P. // Arch. Argent. Pediatr. 2021. V. 119. № 1. P. e18; http://dx.doi.org/10.5546/aap.2021.eng.e18
- Creeden J.F., Gordon D.M., Stec D.E. el al. // Amer. J. Physiol. Endocrinol. Metab. 2021. V. 320. № 2. P. E191; https://doi.org/10.1152/ajpendo.00405.2020
- Optical Properties and Structure of Terrapyrroles // Eds Blauer G. and Sund H. Berlin: Walter de Gruyter, 1985. P. 311.
- Lightner D.A., Gawronski J.K., Wijekoon W.M.D. // J. Amer. Chem. Soc. 1987. V. 109. № 21. P. 6354; https://doi.org/10.1021/ja00255a020
- McDonagh A.F., Lightner D.A. // Pediatrics. 1985. V. 75. № 3. P 443; https://doi.org/10.1542/peds.75.3.443
- McDonagh A.F., Lightner D.A. // Semin. Liver Dis. 1988. V. 8. № 3. P. 272; https://doi.org/10.1055/s-2008-1040549
- Ennever J.E. // Pediatr. Clin. N. Amer. 1986. V. 33. № 3. P. 603; https://doi.org/10.1016/S0031-3955(16)36045-X
- Lightner D.A., Reisinger M., Landen G.L. // J. Biol. Chem. 1986. V. 261. No. 13. P. 6034; https://doi.org/10.1016/S0021-9258(17)38489-2
- Taniguchi M., Lindsey J.S. // J. Photochem. Photobiol., C. 2023. V. 55. P. 100585; https://doi.org/10.1016/j.jphotochemrev.2023.100585
- Lamola A.A., Flores J. // J. Amer. Chem. Soc. 1982. V. 104. № 9. P. 2530; https://doi.org/10.1021/ja00373a033
- Zietz B., Gillbro T. // J. Phys. Chem. B. 2007. V. 111. № 41. P. 11997; https://doi.org/10.1021/jp073421c
- Ветчинкин А.С., Уманский С.Я., Чайкина Ю.А. и др. // Хим. физика. 2022. Т. 41. № 9. С. 72; https://doi.org/10.31857/S0207401X22090102
- Анфимов Д.Р., Голяк И.С., Небритова О.А. и др. // Хим. физика. 2022. Т. 41. № 10. С. 10; https://doi.org/10.31857/S0207401X22100028
- Горохов В.В., Нокс П.П., Корватовский Б.Н. и др. // Хим. физика. 2023. Т. 42. № 6. С. 63; https://doi.org/10.31857/S0207401X23060055
- Черепанов Д.А., Милановский Г.Е., Надточенко В.А. и др. // Хим. физика. 2023. Т. 42. № 6. С. 88; https://doi.org/10.31857/S0207401X23060043
- Carreira-Blanco C., Singer P., Diller R. et al. // Phys. Chem. Chem. Phys. 2016. V. 18. P. 7148; doi: 10.1039/c5cp06971h
- Upadhyaya H.P. // J. Phys. Chem. A. 2018. V. 122. № 46. P. 9084; https://doi.org/10.1021/acs.jpca.8b09392
- Pu R., Wang Z., Zhu R. et al. // J. Phys. Chem. Lett. 2023. V. 14. № 3. P. 809; https://doi.org/10.1021/acs.jpclett.2c03535
- Land E.J. // Photochem. Photobiol. 1976. V. 24. № 5. P. 475; https://doi.org/10.1111/j.1751-1097.1976.tb06857.x
- Плавский В.Ю., Третьякова А.И., Плавская Л.Г. и др. // Молекулярные, мембранные и клеточные основы функционирования биосистем. Сб. статей в 2 ч. Ч. 2 / Под ред. Волотовский И.Д. и др. Минск: Изд. центр БГУ, 2012. С. 71.
- Sloper R.W., Truscott T.G. // Photoсhem. Photobiol. 1982. V. 35. № 5. P. 743; https://doi.org/10.1111/j.1751-1097.1982.tb02640.x
- Tan K.L. // Clin. Perinatol. 1991. V. 18. № 3. P. 423; https://doi.org/10.1016/S0095-5108(18)30506-2
- Ebbesen F., Vreman H.J., Hansen T.W.R. // Intern. J. Mol. Sci. 2023. V. 24. № 1. P. 461; https://doi.org/10.3390/ijms24010461
- Slusher T.M., Vreman H.J., Brearley A.M. et al. // Lancet Glob. Health. 2018. V. 6. № 10. P. e1122; http://dx.doi.org/10.1016/S2214-109X(18)30373-5
- Onishi S, Itoh S, Isobe K. // Biochem. J. 1986. V. 236. № 1. P. 23; doi: 10.1042/bj2360023
- Itoh S., Onishi S., Isobe K., Manabe M., Yamakawa T. // Biol. Neonate. 1987. V. 51. № 1. P. 10; https://doi.org/10.1159/000242625
- Itoh S., Okada H., Kuboi T. et al. // Pediatr. Intern. 2017. V. 59. № 9. P. 959; https://doi.org/10.1111/ped.13332
- Uchida Y., Morimoto Y., Uchiike T. et al. // Early Hum. Dev. 2015. V. 91. № 7. P. 381; http://dx.doi.org/10.1016/j.earlhumdev.2015.04.010
- Ebbesen F., Madsen P., Støvring S. et al.. // Acta Paediatr. 2007. V. 96. № 6. C. 837; doi: 10.1111/j.1651-2227.2007.00261.x
- Ebbesen F., Vandborg P.K., Donneborg M.L. // Semin. Perinatol. 2021. V. 45. № 1. P. 151358; https://doi.org/10.1016/j.semperi.2020.151358
- Ebbesen F., Rodrigo-Domingo M., Moeller A.M. et al. // Pediatr. Res. 2021. V. 89. № 3. P. 598; https://doi.org/10.1038/s41390-020-0911-9
- Ebbesen F., Madsen P.H., Vandborg P.K. et al. // Ibid. 2016. V. 80. № 4. P. 511; https://doi.org/10.1038/pr.2016.115
- Lamola A.A. // Clin. Perinatol. 2016. V. 43. № 2. P. 259; http://dx.doi.org/10.1016/j.clp.2016.01.004
- Bhutani V. K. // Pediatrics. 2011. V. 128. № 4. P. e1046; www.pediatrics.org/cgi/doi/10.1542/peds.2011-1494
Дополнительные файлы
